Tình trạng khan hiếm chip nhớ đang ngày càng nghiêm trọng khi hàng loạt nhà sản xuất smartphone tại Trung Quốc đứng trước nguy cơ cạn kiệt tồn kho. Khủng hoảng chip nhớ lan rộng không chỉ làm tăng chi phí sản xuất mà còn khiến các hãng gặp bế tắc trong việc duy trì chuỗi cung ứng ổn định. Bài viết phân tích sâu những nguyên nhân, diễn biến thị trường cùng tác động trực tiếp đến ngành smartphone nội địa Trung Quốc.
Tình hình khủng hoảng chip nhớ trong ngành smartphone
Ngành công nghiệp smartphone đang đối mặt với một đợt khủng hoảng chip nhớ kéo dài và lan rộng, ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động sản xuất và kinh doanh. Các nhà sản xuất lớn tại Trung Quốc báo cáo mức tồn kho chip nhớ giảm xuống mức thấp chưa từng có, đặt ra thử thách lớn trong việc đảm bảo nguồn linh kiện cho các dòng điện thoại mới. Biến động giá chip nhớ cùng sự gián đoạn chuỗi cung ứng đã tạo nên áp lực lớn buộc nhiều doanh nghiệp phải xem xét lại chiến lược nhập hàng và kế hoạch phát triển sản phẩm.
Giá chip nhớ tăng vọt và tác động tới các nhà sản xuất
Trong vài tháng gần đây, giá chip nhớ đã tăng lên đáng kể do nhu cầu vượt quá nguồn cung sẵn có. Điều này khiến chi phí đầu vào của các nhà sản xuất smartphone đội lên cao, nhất là khi thị trường đang cạnh tranh gay gắt ở các phân khúc tầm trung và cao cấp. Việc tăng giá chip không chỉ làm giảm biên lợi nhuận mà còn có thể đẩy giá bán lẻ sản phẩm lên, gây áp lực lên sức mua của người tiêu dùng.
Tồn kho chip nhớ ở mức thấp kỷ lục của các hãng smartphone Trung Quốc
Theo báo cáo nội bộ từ một số doanh nghiệp smartphone hàng đầu Trung Quốc, lượng chip nhớ dự trữ hiện nay thấp hơn rất nhiều so với các năm trước, thậm chí đã chạm đáy ở một số chủng loại quan trọng như NAND flash và DRAM. Tồn kho hạn chế này khiến họ khó đáp ứng nhanh chóng các đơn hàng mới, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ ra mắt sản phẩm cũng như khả năng mở rộng thị phần.
Căng thẳng nguồn cung và quyết định tạm ngưng mua chip nhớ
Trước áp lực từ chi phí tăng và tồn kho hạn chế, nhiều hãng smartphone đã buộc phải tạm dừng hoặc giảm quy mô đặt mua chip nhớ để cân bằng tài chính. Quyết định này đồng thời phản ánh sự do dự trong chiến lược phát triển khi không thể đảm bảo nguồn cung ổn định. Tình trạng này còn kéo theo hệ quả dây chuyền khiến các nhà cung cấp chip phải ưu tiên phân bổ cho khách hàng lớn hơn hoặc lĩnh vực khác có giá trị cao hơn.
Nguyên nhân chính đẩy giá chip nhớ tăng cao
Những biến động phức tạp trên thị trường chip nhớ bắt nguồn từ nhiều yếu tố liên quan đến xu hướng công nghệ mới cùng sự thay đổi trong chiến lược sản xuất của các nhà cung cấp lớn. Đặc biệt, sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) và nhu cầu xử lý dữ liệu khổng lồ đã làm gia tăng áp lực lên nguồn chip dành cho trung tâm dữ liệu, từ đó tác động mạnh đến toàn bộ chuỗi giá trị.
Làn sóng AI và sự bùng nổ dữ liệu lớn thúc đẩy nhu cầu chip cho data center
Công nghệ AI ngày càng được ứng dụng rộng rãi đã tạo ra một nhu cầu chưa từng thấy đối với bộ nhớ tốc độ cao và dung lượng lớn phục vụ cho các trung tâm dữ liệu. Các tập đoàn công nghệ đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng điện toán đám mây khiến linh kiện như DRAM và NAND flash trở thành mặt hàng nóng, góp phần làm thiếu hụt nguồn cung trên thị trường chung.
Ưu tiên chuyển hướng sản xuất sang khách hàng server với giá bán cao hơn
Các nhà sản xuất chip ưu tiên phân phối linh kiện cho lĩnh vực máy chủ do lợi nhuận biên cao hơn so với thị trường thiết bị di động. Chiến lược này khiến số lượng chip dành cho smartphone bị thu hẹp lại, làm gia tăng căng thẳng về cung ứng đặc biệt đối với những hãng nhỏ và vừa đang phụ thuộc vào nguồn hàng ổn định.
Việc cắt giảm nguồn cung NAND flash của các nhà sản xuất lớn
Một số tập đoàn dẫn đầu ngành công nghiệp bán dẫn đã chủ động giảm lượng wafer NAND flash được gia công, nhằm duy trì cân bằng cung cầu và giữ giá bán ở mức cao. Chính sách này góp phần làm mất cân đối nguồn hàng trên thị trường, gây ảnh hưởng tiêu cực tới các đối tác sản xuất smartphone vốn đã chịu áp lực chi phí.
Ảnh hưởng của công nghệ sản xuất mới đối với sản lượng chip nhớ

AI và thay đổi công nghệ sản xuất khiến giá chip nhớ tăng cao
Những cải tiến trong quy trình sản xuất thế hệ mới tuy mang lại hiệu suất vượt trội nhưng cũng đi kèm chi phí đầu tư rất lớn cùng thời gian chuyển đổi lâu dài. Giai đoạn chuyển tiếp này làm giảm tổng lượng chip được đưa ra thị trường do năng suất ban đầu không đạt kỳ vọng, đồng thời đẩy giá thành lên cao kỷ lục.
Diễn biến thị trường chip nhớ và ảnh hưởng đến giá bán
Thị trường chip nhớ đang trải qua những biến động mạnh về mục tiêu sản xuất và chiến lược giá cả của các ông lớn trong ngành. Sự điều chỉnh liên tục khiến cả chuỗi cung ứng thiết bị di động phải thích nghi nhanh chóng trước những thay đổi về chi phí nguyên vật liệu cũng như chính sách hợp đồng kinh doanh.
Các nhà sản xuất lớn đồng loạt điều chỉnh mục tiêu sản xuất wafer NAND
Các tập đoàn hàng đầu đã đồng loạt giảm mục tiêu gia công wafer NAND để tránh dư thừa nguồn cung làm sụt giảm giá bán. Tuy nhiên điều này cũng dẫn tới tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng đối với những khách hàng nhỏ hơn hoặc thị trường cuối vẫn đang cần số lượng lớn linh kiện để duy trì hoạt động.
Tác động từ việc ngừng cung cấp giá hợp đồng DDR5 DRAM và tăng giá spot DDR5
Việc đình chỉ một số hợp đồng dài hạn về DDR5 DRAM kết hợp với sự tăng mạnh của giá trên thị trường giao dịch tự do (spot market) đã gây ra xáo trộn đáng kể trong kế hoạch mua bán của các khách hàng ngành điện tử tiêu dùng, đặc biệt là thương hiệu smartphone không thể tận dụng được ưu đãi giá hợp đồng lâu dài.
Hiệu ứng domino khi SanDisk và Micron tăng giá hợp đồng NAND flash

Tình hình tồi tệ hơn khi Samsung quyết định tăng giá chip nhớ
Khi một số tên tuổi lớn như SanDisk hay Micron nâng mức giá hợp đồng NAND flash, ngay lập tức tạo hiệu ứng dây chuyền ảnh hưởng đến toàn bộ hệ sinh thái khách hàng phía dưới. Hãng smartphone nhỏ bé hơn phải đối mặt với chi phí linh kiện đội lên ngoài dự kiến.
Phản ứng của công ty công nghệ Bắc Mỹ với chiến lược tích trữ hàng hóa
Một vài công ty công nghệ tại Bắc Mỹ tận dụng tình trạng thiếu hụt bằng cách tích trữ lượng lớn hàng hóa nhằm chuẩn bị cho kế hoạch phát triển dài hạn. Điều này càng làm siết chặt nguồn cung trên thị trường quốc tế, khiến cuộc cạnh tranh giữa các nhà sản xuất thiết bị di động gay gắt hơn bao giờ hết.
Tác động trực tiếp đến ngành smartphone Trung Quốc
Hậu quả của cuộc khủng hoảng chip nhớ không thể xem nhẹ bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc chi phí và khả năng cạnh tranh trên thị trường smartphone nội địa Trung Quốc. Những thay đổi về giá linh kiện không chỉ gây khó khăn tài chính mà còn định hình lại xu hướng phát triển thiết bị trong ngắn hạn.
Chip nhớ chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí linh kiện thiết bị
“Bộ phận lưu trữ dữ liệu dù nhỏ gọn nhưng lại đóng vai trò then chốt trong cấu thành một chiếc smartphone hiện đại”, theo nhận định từ chuyên gia kỹ thuật. Chi phí cho RAM cùng bộ nhớ flash thường chiếm tỷ lệ khá lớn trong tổng ngân sách linh kiện, khiến mọi biến động về giá sẽ ảnh hưởng rõ nét đến bảng cân đối tài chính của nhà sản xuất.
Tác động của giá chip nhớ lên giá bán smartphone tầm trung và cao cấp
“Ở phân khúc tầm trung và cao cấp, người dùng thường kỳ vọng cấu hình tốt đi kèm mức giá hợp lý”, tuy nhiên khi chi phí đầu vào cho bộ phận lưu trữ tăng mạnh thì lựa chọn duy nhất là điều chỉnh giá bán lẻ hoặc giảm bớt tính năng trên máy. Cả hai phương án đều chứa đựng rủi ro mất khách hàng hoặc ảnh hưởng danh tiếng thương hiệu.
Ví dụ về mức chênh lệch giá giữa các cấu hình smartphone phổ biến
“Một chiếc điện thoại có bộ nhớ 128GB so với phiên bản 256GB hiện nay có thể chênh lệch lên đến vài trăm nghìn đồng – mức chênh lệch này ngày càng gia tăng do tác động từ khủng hoảng chip”, chuyên gia phân tích thị trường lưu ý. Điều này phản ánh rõ nét sự nhạy cảm về chi phí linh kiện ảnh hưởng trực tiếp tới người tiêu dùng cuối cùng.
Các hãng smartphone lâm vào thế bế tắc trong chiến lược kinh doanh
“Cuộc khủng hoảng tồn kho đã đưa nhiều thương hiệu điện thoại Trung Quốc vào tình thế khó xử khi phải cân nhắc giữa việc giảm cấu hình hay nâng mức giá bán”, theo đánh giá từ giới chuyên môn. Việc lựa chọn sai có thể khiến họ mất đi lợi thế cạnh tranh lâu dài.
Sự do dự giữa việc hạ cấu hình hay tăng giá bán sản phẩm
“Giảm chất lượng linh kiện nhằm giữ nguyên mức giá sẽ ảnh hưởng tới trải nghiệm người dùng; trong khi đó nâng mức giá bán để bù đắp chi phí dễ khiến dòng máy mất sức hút,” lãnh đạo một hãng smartphone chia sẻ. Mâu thuẫn nội tại này tạo nên bài toán nan giải chưa có lời giải thoả đáng.
Tác động của khủng hoảng chip đến tiến độ dự án và đặt hàng linh kiện
“Nhiều dự án phát triển mẫu mới bị kéo dài thời gian hoàn thành do thiếu hụt nguồn vật tư”, theo thông tin từ chuỗi cung ứng nội bộ. Tình trạng gián đoạn đặt hàng liên tục buộc doanh nghiệp phải tái cấu trúc lịch trình phát triển nhằm tránh rủi ro tồn kho quá cao hoặc thiếu hụt nghiêm trọng.
Vai trò của các nhà cung cấp chip trong việc phân bổ tồn kho ưu tiên cho smartphone
“Nhà cung cấp thường ưu tiên phân phối linh kiện cho khách hàng chiến lược hoặc đơn vị sở hữu hợp đồng dài hạn”, điều này khiến những hãng vừa và nhỏ hoặc mới nổi khó có chỗ đứng khi cạnh tranh nguồn vật tư quan trọng như chip DRAM hay NAND flash.
Cuộc kéo co trong đàm phán giá giữa nhà sản xuất chip và hãng smartphone
“Đàm phán trở nên căng thẳng vì cả hai bên đều muốn tối ưu lợi ích riêng”, lãnh đạo phòng mua hàng tiết lộ. Nhà sản xuất linh kiện nắm quyền chủ động về điều chỉnh tốc độ giao hàng cũng như mức giá, còn hãng điện thoại thì cố gắng giữ vững khả năng cạnh tranh trên thị trường đầy biến động.
Ảnh hưởng của Apple trong cuộc đàm phán giá chip nhớ toàn cầu
“Với quy mô đặt hàng đồ sộ cùng vị thế thống lĩnh phân khúc cao cấp toàn cầu, Apple đang là nhân tố then chốt kiểm soát chiều hướng thị trường chip nhớ”, chuyên gia ngành phần cứng nhận định. Sức mạnh thương lượng của tập đoàn này tạo ra ảnh hưởng lan rộng tới toàn chuỗi cung ứng.
Quy mô đặt hàng khổng lồ và vị thế thống trị thị trường cao cấp
Apple là yếu tố duy nhất có thể tạo áp lực ép giá hợp lý cho nhà sản xuất chip
Sự thống lĩnh về đơn hàng giúp Apple có khả năng đàm phán giá cả thuận lợi với nhà cung cấp chipset, góp phần giữ ổn định mặt bằng giá trên thị trường toàn cầu trong lúc nhiều hãng khác gặp khó khăn.
Khó khăn của các hãng smartphone Trung Quốc trước sức ép đàm phán
Trong bối cảnh Apple tạo ra áp lực ép giá thành công, nhiều thương hiệu điện thoại nội địa Trung Quốc lại gặp rào cản khi không đủ quy mô đặt hàng để thương lượng tốt hơn khiến họ dễ trở thành bên chịu thiệt hại nhiều nhất.
Triển vọng tương lai của thị trường chip nhớ và ngành smartphone
Bức tranh tương lai của ngành công nghiệp chip nhớ vẫn còn nhiều bất ổn do những thách thức xoay quanh vấn đề mở rộng năng lực sản xuất, biến động nhu cầu AI cũng như chiến lược giữ lợi nhuận của những ông lớn semiconductor. Điều này sẽ tiếp tục tác động sâu sắc đến chuỗi cung ứng smartphone toàn cầu.
Khó khăn trong mở rộng công suất sản xuất trong ngắn hạn
Việc xây dựng thêm nhà máy hay nâng cấp trang thiết bị cần rất nhiều vốn đầu tư cũng như thời gian dài thử nghiệm vận hành dẫn đến giới hạn mở rộng công suất thực tế trong ngắn hạn mặc dù nhu cầu vẫn rất lớn.
Rủi ro bong bóng nhu cầu AI và tác động đến quy mô thực tế năm sau
Dù AI thúc đẩy nhu cầu mạnh mẽ hiện nay nhưng nguy cơ bong bóng nhu cầu nếu các dự án không mang lại hiệu quả thực tiễn sẽ dẫn tới dư thừa nguồn cung vào năm kế tiếp, gây áp lực điều chỉnh giảm về lâu dài.
Chiến lược giữ lợi nhuận của các nhà sản xuất chip lớn như Samsung và SK hynix
Các tập đoàn semiconductor chọn cách duy trì biên lợi nhuận cao bằng chính sách hạn chế nguồn cung kết hợp nâng mức giá bán để bảo vệ vị thế trên thị trường vốn cạnh tranh gay gắt.
Dự báo đợt tăng tiếp theo của giá chip nhớ trong nửa đầu năm tới
Nhiều chuyên gia nhận định đợt sóng tăng mới của mặt bằng giá linh kiện bộ nhớ có thể diễn ra vào nửa đầu năm sau do sự hội tụ nhiều yếu tố gồm tình trạng thiếu hụt nguyên vật liệu đầu vào cùng tâm lý tích trữ phòng ngừa rủi ro.
Kết luận về cuộc khủng hoảng chip nhớ lan rộng và bài toán khó cho ngành smartphone Trung Quốc
Khủng hoảng chip nhớ lan rộng đã tạo nên thử thách to lớn đối với ngành smartphone Trung Quốc khi kéo theo hệ quả cạn kiệt tồn kho và áp lực chi phí ngày càng gia tăng. Các yếu tố như làn sóng AI thúc đẩy nhu cầu dữ liệu khổng lồ cùng chiến lược hạn chế nguồn cung của nhà sản xuất chipset khiến tình hình trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết. Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp phải tìm kiếm giải pháp thích nghi sáng tạo nhằm duy trì khả năng cạnh tranh trên thị trường đầy biến động này.

